สารบัญ
ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญคืออะไร ?
ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ (Allowance for Doubtful Accounts) หมายถึง จำนวนเงินที่บริษัทคาดว่าจะเรียกเก็บจากลูกหนี้ไม่ได้ หรือบริษัทคาดว่าจะไม่ได้รับชำระเงินคืนจากลูกหนี้
ทำไมจึงต้องมีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ ?
เป็นที่ทราบกันว่าหากบริษัทขายสินค้าเป็นเงินเชื่อ บริษัทจะต้องส่งมอบสินค้าให้ลูกค้าก่อน โดยบริษัทจะให้เครดิตกับลูกค้าและจะยังไม่ได้รับชำระเงินในทันที และเมื่อถึงวันครบกำหนดชำระ ลูกค้าจึงจะมาชำระเงินกับบริษัท โดยลูกค้าที่ซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อและยังไม่ชำระเงินเราจะเรียกว่า ลูกหนี้
ซึ่งในโลกอุดมคตินั้น เมื่อลูกค้าซื้อสินค้าเป็นเงินเชื่อ และถึงวันครบกำหนดชำระ ลูกค้าหรือลูกหนี้จะต้องมาชำระเงินให้กับบริษัทผู้ขาย แต่ในความเป็นจริงนั้น!! ปัญหาที่พบเห็นกันบ่อยคือ ลูกหนี้หนีหนี้ ไม่ชำระเงินตามกำหนด ชำระเงินล่าช้า หรือบางรายอาจหนีไม่ชำระเงินเลยก็มี ดังนั้นเพื่อให้งบการเงินสะท้อนฐานะการเงินของบริษัทตามสภาพที่เกิดขึ้นจริง บริษัทจึงต้องแสดงมูลค่าลูกหนี้ในงบฐานะการเงินด้วยจำนวนเงินที่คาดว่าจะได้รับ ด้วยเหตุนี้เองบริษัทจึงต้องประมาณการ “ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ” เพื่อให้งบการเงินแสดงมูลค่าลูกหนี้ตามจำนวนเงินที่คาดว่าจะได้รับ
ตัวอย่างเช่น
ในวันที่ 1 ตุลาคม 25X1 บริษัทขายสินค้าเป็นเงินเชื่อ 100,000 บาท โดยให้เครดิตในการชำระเงินกับลูกค้า 30 วัน แต่ลูกค้าผิดนัดชำระ จนกระทั้งวันสิ้นรอบระยะเวลาบัญชี (31 ธันวาคม 25X1) ลูกค้าก็ยังไม่มาชำระเงิน บริษัทได้ประมาณการและคาดว่าจะเรียกเก็บเงินจากลูกหนี้รายนี้ได้เพียง 60% ดังนั้นบริษัทจะต้องแสดงลูกหนี้ในงบการเงินดังนี้
วิธีการประมาณค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ
บริษัทจำกัดสามารถประมาณค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญได้ 3 วิธี ดังนี้
- วิธีอัตราร้อยละของยอดขายเชื่อสุทธิ
เป็นการประมาณการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญโดยอ้างอิงจากยอดขายเชื่อในช่วงระยะเวลาใดเวลาหนึ่ง ซึ่งอัตราที่ใช้ในการคำนวณนั้น บริษัทอาจพิจารณาจากประสบการณ์ที่เกิดขึ้นในอดีต
ตัวอย่างเช่น
ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา บริษัทพบว่าลูกหนี้ผิดนัดชำระเงินกับบริษัทเฉลี่ยประมาณ 2% จากยอดขายเชื่อสุทธิ โดยในปีนี้ บริษัทมียอดขายเชื่อรวมจำนวน 2,000,000 บาท และบริษัทได้ประมาณการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญโดยใช้วิธีอัตราร้อยละของยอดขายเชื่อสุทธิ บริษัทสามารถประมาณการได้ดังนี้
2. วิธีอัตราร้อยละของลูกหนี้ที่ค้างชำระจำแนกตามอายุของลูกหนี้
เป็นการประมาณการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ โดยการจัดกลุ่มลูกหนี้แยกตามอายุของหนี้ที่ค้างชำระ และประเมินอัตราของลูกหนี้ที่คาดว่าจะไม่สามารถเก็บเงินได้ในแต่ละกลุ่ม โดยสาเหตุที่ต้องมีการจำแนกตามอายุหนี้ เพราะลูกหนี้ที่ค้างชำระนานย่อมมีอัตราการผิดนัดชำระสูงกว่าลูกหนี้ที่เพิ่งค้างชำระ โดยวิธีนี้เป็นวิธีที่ได้รับความนิยมโดยทั่วไป
“ตัวอย่างการประมาณการ วิธีอัตราร้อยละของลูกหนี้ที่ค้างชำระจำแนกตามอายุของลูกหนี้”
3. วิธีพิจารณาลูกหนี้แต่ละราย
เป็นการประมาณการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญโดยประเมินจากความสามารถในการชำระเงินของลูกหนี้แต่ละราย โดยวิธีนี้เป็นวิธีที่ค่อนข้างละเอียด เนื่องจากต้องประเมินความสามารถในการชำระเงินเป็นรายลูกหนี้ ตัวอย่างข้อมูลที่ใช้ในการประเมินได้แก่
-
- ประวัติการชำระเงินในอดีตของลูกหนี้
- การศึกษางบการเงินของลูกหนี้เพื่อดูสภาพคล่องเงินสด ความสามารถในการทำกำไร ความมั่งคั่งของกิจการ
- ประวัติทางด้านชื่อเสียงของบริษัท
- การติดต่อสื่อสารกับลูกหนี้โดยตรง
การแสดงรายการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญในงบการเงิน
บริษัทจะต้องรับรู้รายการหนี้สงสัยจะสูญเป็นค่าใช้จ่ายในงบกําไรขาดทุน ควบคู่กับการรับรู้ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญซึ่งเป็นบัญชีปรับลดมูลค่าบัญชีลูกหนี้ตามที่อธิบายไปข้างต้นในงบฐานะการเงิน สาเหตุที่ค่าเผื่อหนี้สูญดังกล่าวถือเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุนนั้นเนื่องจาก ในวันที่บริษัทขายสินค้าให้กับลูกค้า บริษัทได้รับรู้รายการขายดังกล่าวเป็นรายได้สำหรับงวดโดยบริษัทยินยอมให้เครดิตกับลูกค้า ลูกค้าจึงยังไม่ต้องชำระเงินในทันที และต่อมาเมื่อบริษัทคาดว่าจะเรียกเก็บเงินค่าสินค้าจากลูกค้า/ลูกหนี้ไม่ได้แล้วนั้น บริษัทจึงไม่ได้รับเงินค่าขายนั้นๆมา จำนวนเงินดังกล่าวจึงเปรียบเสมือนค่าใช้จ่ายที่กิจการต้องเสียไปจากการให้เครดิตลูกค้าที่ไม่เหมาะสม โดยบริษัทจะเปิดเผยข้อมูลค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญเพิ่มเติมในหมายเหตุประกอบงบการเงิน
“ตัวอย่างการแสดงรายการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญในงบการเงิน”
ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญกับกฎหมายทางภาษี
จากหัวข้อข้างต้นทำให้ทุกท่านทราบว่าบริษัทจะต้องรับรู้หนี้สงสัยจะสูญเป็นค่าใช้จ่ายในงบกำไรขาดทุน อย่างไรก็ตาม ค่าใช้จ่ายดังกล่าวเป็นค่าใช้จ่ายที่เกิดจากการประมาณการ บริษัทจะไม่สามารถนำค่าใช้จ่ายจากการประมาณการหนี้สงสัยจะสูญมาถือเป็นรายจ่ายทางภาษีได้ โดยจะถือเป็นรายจ่ายต้องห้ามตามมาตรา 65 ตรี (1) ยกเว้นกรณีที่บริษัทได้มีการตัดจำหน่ายหนี้สูญโดยดำเนินการตามหลักเกณฑ์ที่ทางการกำหนด เช่น บริษัทต้องมีหลักฐานการติดตามทวงถามหนี้จากลูกหนี้ที่ชัดเจน ต้องดำเนินการฟ้องลูกหนี้ในคดีแพ่ง หรือฟ้องลูกหนี้ในคดีล้มละลาย เป็นต้น บริษัทจึงจะสามารถหักค่าใช้จ่ายหนี้สูญดังกล่าวเป็นรายจ่ายทางภาษีได้
ศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ ความแตกต่างทางบัญชีและกฎหมายทางภาษีในเรื่องค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ
บทสรุป
ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญ คือจำนวนเงินที่บริษัทคาดว่าจะเรียกเก็บจากลูกหนี้ไม่ได้ โดยบริษัทจะต้องประมาณการค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญขึ้นเพื่อให้กิจการแสดงมูลค่าลูกหนี้ในงบการเงินตามจำนวนที่คาดว่าจะได้รับชำระคืน ซึ่งบริษัทจำกัดสามารถประมาณค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญได้ 3 วิธี ได้แก่ วิธีอัตราร้อยละของยอดขายเชื่อสุทธิ วิธีอัตราร้อยละของลูกหนี้ที่ค้างชำระจำแนกตามอายุของลูกหนี้ และวิธีพิจารณาลูกหนี้แต่ละราย โดยบริษัทจะต้องรับรู้รายการหนี้สงสัยจะสูญเป็นค่าใช้จ่ายในงบกําไรขาดทุน ควบคู่กับการรับรู้ค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญซึ่งเป็นบัญชีปรับมูลค่าบัญชีลูกหนี้ในงบฐานะการเงิน โดยบริษัทจะไม่สามารถนำค่าใช้จ่ายจากการประมาณการหนี้สงสัยจะสูญมาถือเป็นรายจ่ายทางภาษีได้ ผู้เขียนหวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะช่วยให้ทุกท่านเข้าใจรายละเอียดของบัญชีค่าเผื่อหนี้สงสัยจะสูญมากยิ่งขึ้นค่ะ