สารบัญ
เอกสารทางธุรกิจคืออะไรและทำไมถึงสำคัญ?
เอกสารทางธุรกิจ คือ เอกสารต่างๆที่เกิดขึ้นจากการดำเนินธุรกิจ ซึ่งประกอบไปด้วยหลายส่วน เช่น เอกสารด้านรายรับ เอกสารด้านรายจ่าย เอกสารทางด้านบัญชีและการเงิน เอกสารภายในองค์กร เอกสารที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายและสัญญาต่างๆ เป็นต้น
เอกสารทางธุรกิจมีความสำคัญมาก ยกตัวอย่างเช่น เอกสารด้านรายรับ เอกสารด้านรายจ่าย เป็นเอกสารเพื่อเป็นหลักฐานในการบันทึกบัญชีทำให้สามารถตรวจสอบกลับย้อนหลังถึงรายการค้าต่างๆได้ หรือ เอกสารทางด้านบัญชีและการเงิน เช่น งบการเงิน รายงานต่างๆถึงผู้บริหาร ก็เพื่อให้ผู้บริหารสามารถวิเคราะห์ธุรกิจได้อย่างมีประสิทธิภาพ หรือ เอกสารที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายและสัญญาต่างๆ ก็เพื่อให้บริษัทได้ปฏิบัติตามกฎหมายและสัญญาต่างๆได้ถูกต้อง
เอกสารด้านรายรับ
เอกสารทางด้านรายรับ หมายถึงเอกสารที่เกี่ยวข้องกับรายรับตั้งแต่ต้นจนจบกระบวนการ เอกสารสำคัญมีดังต่อไปนี้
-
- ใบเสนอราคา – ก่อนที่จะเกิดรายได้ ลูกค้ามักจะให้บริษัทส่งใบเสนอราคาไปให้ เพื่อแจ้งราคาให้ลูกค้าตัดสินใจ ว่าจะสั่งซื้อสินค้า หรือ บริการของบริษัทหรือไม่
- ใบส่งของ – เมื่อลูกค้าตัดสินใจซื้อ และบริษัทได้ส่งสินค้าไปให้ บริษัทจะต้องออกใบส่งของ แนบไปกับตัวสินค้า และให้ลูกค้าเซ็นรับสินค้า เพื่อเป็นหลักฐานในการส่งสินค้า
- ใบแจ้งหนี้ – เมื่อบริษัทได้ส่งของ และให้บริการแก่ลูกค้าแล้ว บริษัทก็จะต้องส่งใบแจ้งหนี้ไปให้ลูกค้า เพื่อแจ้งราคาค่าสินค้า/บริการ ที่จัดส่งหรือให้บริการไป
- ใบเสร็จรับเงิน – เมื่อลูกค้าได้จ่ายชำระค่าสินค้า/บริการมาให้แก่บริษัทแล้ว บริษัทจะต้องออกใบเสร็จรับเงินให้แก่ลูกค้า เพื่อเป็นหลักฐานในการได้รับชำระเงิน
- หนังสือรับรองการหัก ณ ที่จ่าย – กรณีที่เป็นค่าบริการ เมื่อบริษัทได้รับเงิน ลูกค้าที่เป็นนิติบุคคลจะหัก ณ ที่จ่ายเอาไว้บางส่วนตามอัตราที่กฎหมายกำหนด ซึ่งบริษัทจะได้รับหนังสือรับรองการหัก ณ ที่จ่าย เพื่อเป็นหลักฐานในการถูกหัก ณ ที่จ่าย และบริษัทสามารถนำยอดดังกล่าวไปหักออก จากภาษีเงินได้นิติบุคคลตอนปลายปีได้
เอกสารด้านรายจ่าย
เอกสารทางด้านรายจ่าย หมายถึง เอกสารที่เกี่ยวข้องกับรายจ่ายตั้งแต่ต้นจนจบกระบวนการ เอกสารสำคัญมีดังต่อไปนี้
-
- ใบขอซื้อ – เอกสารเริ่มต้นในกระบวนการซื้อ โดยเป็นเอกสารที่ออกจากแต่ละแผนกของบริษัท ว่ามีความต้องการซื้อสิ่งของอะไรเพื่อใช้ในการทำงาน เพื่อส่งต่อไปให้ฝ่ายจัดซื้อดำเนินการซื้อสิ่งของนั้นต่อไป
- ใบสั่งซื้อ – หมายถึง เอกสารในการสั่งซื้อ ซึ่งฝ่ายจัดซื้อจะออกไปให้ทาง Supplier เพื่อแจ้งการสั่งซื้อสินค้า
- ใบส่งของ – เมื่อได้รับสินค้าแล้ว บริษัทจะได้รับใบส่งของมา ซึ่งจะต้องมีการเซ็นรับของ เอกสารดังกล่าวเอาไว้เป็นหลักฐานในการรับของ
- ใบแจ้งหนี้ – เป็นเอกสารที่ทาง Supplier ให้มาเพื่อแจ้งราคา เมื่อบริษัทได้รับสินค้า และบริการแล้ว เพื่อให้บริษัทเตรียมดำเนินการทำจ่าย
- ใบเสร็จรับเงิน – เมื่อบริษัทได้จ่ายค่าสินค้าหรือบริการไปเรียบร้อยแล้ว บริษัทจะได้รับใบเสร็จรับเงินจาก Supplier เพื่อนำมาเป็นหลักฐานในการบันทึกรายจ่าย
- หนังสือรับรองการหัก ณ ที่จ่าย – กรณีที่เป็นค่าบริการ เมื่อบริษัทจ่ายเงิน บริษัทจะต้องหัก ณ ที่จ่ายเอาไว้บางส่วนตามอัตราที่กฎหมายกำหนด และต้องออกและส่งหนังสือรับรองการหัก ณ ที่จ่าย ให้แก่ลูกค้า เพื่อเป็นหลักฐานให้ลูกค้าในการถูกหัก ณ ที่จ่าย และลูกค้าสามารถนำยอดดังกล่าวไปหักออก จากภาษีเงินได้ตอนปลายปีได้

เอกสารทางด้านบัญชีและการเงิน
เอกสารทางด้านบัญชีและการเงิน หมายถึง เอกสารที่ใช้ในการบันทึกบัญชี เช่น เอกสารสมุดบัญชี 5 เล่ม ซึ่งประกอบไปด้วย สมุดรายวันซื้อ สมุดรายวันขาย สมุดรายวันจ่าย สมุดรายวันรับ สมุดรายวันทั่วไป นอกจากนี้เอกสารยังประกอบไปด้วย รายงานต่างๆที่ส่งให้แก่ผู้บริหาร เพื่อใช้ในการวิเคราะห์ธุรกิจ รวมถึงงบการเงินของบริษัท เช่น
-
- งบฐานะทางการเงิน
- งบกำไรขาดทุน
- งบกระแสเงินสด
- อัตราส่วนทางการเงินต่างๆ
เอกสารที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายและสัญญาต่างๆ
เอกสารที่เกี่ยวข้องกับกฎหมายและสัญญาต่างๆ ยกตัวอย่างเช่น
-
- เอกสารประกอบการจัดตั้งบริษัท เช่น หนังสือบริคณห์สนธิ ข้อบังคับบริษัท ใบสำคัญแสดงการจดทะเบียนบริษัท เป็นต้น
- สัญญาว่าจ้างพนักงาน – เป็นข้อตกลงในเรื่องของสัญญาจ้างระหว่างบริษัทกับพนักงาน
- สัญญาต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินธุรกิจ เช่น สัญญาเช่าโรงงาน สัญญชาเช่าเครื่องจักร สัญญาซื้อขาย สัญญาการให้บริการต่างๆ
สรุป
เอกสารทางธุรกิจไม่ใช่แค่กระดาษหรือไฟล์ข้อมูลที่ใช้ในชีวิตประจำวันเท่านั้น แต่เป็นเสมือน “หน่วยความจำ” และ “พิมพ์เขียว” ที่สำคัญขององค์กร การจัดการเอกสารอย่างเป็นระบบช่วยให้ธุรกิจดำเนินงานได้อย่างราบรื่น ลดความผิดพลาด และป้องกันปัญหาทางกฎหมายในอนาคต ตั้งแต่การทำสัญญาที่รัดกุมไปจนถึงการบันทึกบัญชีที่แม่นยำ ทุกรายละเอียดในเอกสารล้วนสะท้อนถึงความเป็นมืออาชีพและความน่าเชื่อถือของธุรกิจ
การให้ความสำคัญกับการจัดทำและจัดเก็บเอกสารอย่างถูกต้องจึงเป็นรากฐานสำคัญที่ช่วยให้ธุรกิจสามารถเติบโตได้อย่างมั่นคงและยั่งยืนในระยะยาว เพราะเมื่อมีรากฐานที่แข็งแรง องค์กรก็พร้อมที่จะรับมือกับการเปลี่ยนแปลงและก้าวไปข้างหน้าได้อย่างมั่นใจ