เจาะลึกประเภทของธุรกิจ พร้อมความแตกต่างที่ควรรู้ก่อนเริ่มกิจการ

การเริ่มต้นทำธุรกิจเป็นก้าวสำคัญที่ต้องวางแผนอย่างรอบคอบ หนึ่งในคำถามแรกที่ผู้ประกอบการต้องตอบให้ได้คือ ธุรกิจคืออะไร มีกี่ประเภท และควรเลือกรูปแบบไหนให้เหมาะกับกิจการของตนเอง วันนี้ Build Me Up Consultant จะมาเจาะลึกประเภทของธุรกิจที่หลากหลาย เพื่อให้คุณเข้าใจความแตกต่างและตัดสินใจเลือกเส้นทางที่ใช่ได้อย่างมั่นใจ 

ธุรกิจคืออะไร รู้จัก 2 มุมมองหลักในการแบ่งประเภทธุรกิจ 

ธุรกิจ คือ การดำเนินกิจกรรมเพื่อผลิตสินค้าหรือให้บริการโดยมีเป้าหมายเพื่อสร้างผลกำไร ซึ่งการจะตอบคำถามว่าธุรกิจมีกี่ประเภทนั้น สามารถแบ่งได้จากหลายมุมมอง แต่มุมมองหลักที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายและมีความสำคัญต่อการดำเนินงานและกฎหมายมี 2 รูปแบบด้วยกัน ได้แก่

1. รูปแบบการจดทะเบียนทางกฎหมาย : เน้นสถานะทางกฎหมาย ความรับผิดชอบในหนี้สิน และโครงสร้างความเป็นเจ้าของ
2. ลักษณะการดำเนินงาน : เน้นกิจกรรมหลักในการสร้างรายได้ ว่าเป็นการขายบริการ ขายสินค้า หรือผลิตสินค้า 

ประเภทธุรกิจตาม “รูปแบบการจดทะเบียนทางกฎหมาย”

การเลือกรูปแบบจดทะเบียนบริษัทคือการกำหนดสถานะทางกฎหมายของกิจการ ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อความรับผิดชอบในหนี้สิน การเสียภาษี และความน่าเชื่อถือ การทำความเข้าใจว่านิติบุคคลมีกี่ประเภทจึงช่วยให้คุณเลือกประเภทธุรกิจที่เหมาะสมที่สุดได้ โดยรูปแบบที่พบบ่อยในไทย มีดังนี้ 

กิจการเจ้าของคนเดียว (Sole Proprietorship) 

เป็นประเภทธุรกิจที่เข้าใจง่ายที่สุด เพราะมีเจ้าของและผู้ลงทุนเพียงคนเดียว การตัดสินใจทั้งหมดอยู่ที่เจ้าของซึ่งต้องรับผิดชอบในหนี้สินของกิจการแบบไม่จำกัดจำนวน กำไรทั้งหมดเป็นของเจ้าของแต่เพียงผู้เดียว เหมาะสำหรับธุรกิจขนาดเล็ก ความเสี่ยงต่ำ เช่น ร้านค้าปลีก ร้านอาหารขนาดเล็ก หรือฟรีแลนซ์ 

ห้างหุ้นส่วนสามัญ (Ordinary Partnership) 

เกิดจากการตกลงร่วมกันของบุคคลตั้งแต่ 2 คนขึ้นไปเพื่อทำธุรกิจร่วมกัน โดยผู้เป็นหุ้นส่วนทุกคนต้องร่วมกันรับผิดชอบในหนี้สินทั้งหมดแบบไม่จำกัดจำนวน และมีส่วนแบ่งในกำไรตามที่ตกลงกัน สามารถเลือกได้ว่าจะจดทะเบียนเป็นนิติบุคคลหรือไม่ก็ได้ 

ห้างหุ้นส่วนจำกัด (Limited Partnership) 

เป็นประเภทธุรกิจที่มีหุ้นส่วน 2 ประเภทคือ หุ้นส่วนจำกัดความรับผิด (รับผิดชอบไม่เกินเงินลงทุนของตน) และ หุ้นส่วนไม่จำกัดความรับผิด (รับผิดชอบในหนี้สินทั้งหมดและมีอำนาจตัดสินใจ) รูปแบบนี้จำเป็นต้องจดทะเบียนเป็นนิติบุคคลเสมอ เหมาะกับธุรกิจที่ต้องการระดมทุนแต่ยังคงอำนาจการจัดการไว้ 

บริษัทจำกัด (Company Limited) 

เป็นประเภทของธุรกิจที่ได้รับความนิยมสูงสุดในไทย มีสถานะเป็นนิติบุคคลแยกต่างหากจากผู้ถือหุ้น ซึ่งมีผู้ก่อตั้งตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป ผู้ถือหุ้นจะรับผิดชอบจำกัดไม่เกินจำนวนเงินค่าหุ้นที่ตนยังชำระไม่ครบ ทำให้มีความน่าเชื่อถือสูง เหมาะสำหรับการเติบโตและขยายกิจการในอนาคต 

บริษัทมหาชนจำกัด (Public Company Limited) 

เป็นรูปแบบธุรกิจขนาดใหญ่ที่ต้องการระดมทุนจากสาธารณชน โดยการเสนอขายหุ้นผ่านตลาดหลักทรัพย์ มีผู้ถือหุ้นตั้งแต่ 15 คนขึ้นไป และอยู่ภายใต้การกำกับดูแลที่เข้มงวดกว่าบริษัทจำกัดทั่วไป ทำให้มีความโปร่งใสและน่าเชื่อถือในระดับสากล

ประเภทธุรกิจตาม “ลักษณะการดำเนินงาน”

นอกจากการแบ่งตามกฎหมายแล้ว การเข้าใจว่าประเภทกิจการคืออะไรตามลักษณะการทำธุรกิจก็สำคัญไม่แพ้กัน เพราะจะช่วยให้วางแผนการตลาด การจัดการสต๊อก และการทำบัญชีได้ถูกต้อง โดยสามารถแบ่ง ประเภทของธุรกิจตามกิจกรรมหลักในการสร้างรายได้เป็น 3 กลุ่มใหญ่ ดังนี้ 

ธุรกิจบริการ (Service Business) 

เป็นประเภทธุรกิจที่สร้างรายได้จากการขายทักษะ ความรู้ หรือแรงงาน แทนการขายสินค้าที่จับต้องได้ ไม่จำเป็นต้องมีสต๊อกสินค้า ทำให้เริ่มต้นได้ง่าย เช่น ธุรกิจที่ปรึกษา Digital Agency โรงแรม โรงพยาบาล ร้านเสริมสวย หรือแพลตฟอร์มออนไลน์ต่าง ๆ 

ธุรกิจซื้อมา-ขายไป (Merchandising Business) 

หรือที่เรียกว่า “ธุรกิจพาณิชยกรรม” คือการซื้อสินค้าสำเร็จรูปจากผู้ผลิตหรือผู้ค้าส่ง แล้วนำมาขายต่อให้ผู้บริโภคเพื่อทำกำไร โดยไม่มีการแปรรูปสินค้า หัวใจสำคัญของธุรกิจประเภทนี้คือการบริหารจัดการสินค้าคงคลัง เช่น ร้านสะดวกซื้อ ห้างสรรพสินค้า ร้านค้าออนไลน์ หรือตัวแทนจำหน่ายสินค้า 

ธุรกิจการผลิต (Manufacturing Business) 

เป็นประเภทของธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการนำวัตถุดิบมาผ่านกระบวนการผลิตเพื่อแปรรูปให้เป็นสินค้าสำเร็จรูป แล้วจึงนำออกจำหน่าย เป็นธุรกิจที่มีความซับซ้อนในการบริหารจัดการสูง ทั้งในด้านโรงงาน เครื่องจักร และแรงงาน เช่น โรงงานผลิตรถยนต์ โรงงานอาหารกระป๋อง หรือโรงงานเสื้อผ้า 

วางแผนจดทะเบียนธุรกิจให้ถูกต้อง ให้ Build Me Up ดูแลแบบครบจบ 

การทำความเข้าใจประเภทธุรกิจ รวมไปถึงความต่างในแง่ของกฎหมาย ถือเป็นเรื่องสำคัญที่คนทำกิจการจำเป็นต้องรู้ก่อนเลือกวิธีจดทะเบียนบริษัท แต่หากคุณยังไม่มั่นใจ หรือต้องการผู้ช่วยในขั้นตอนการจดทะเบียนบริษัท ให้ทีมผู้เชี่ยวชาญจาก Build Me Up Consultant ดูแลให้ดีกว่า เพราะเรามีสอนจดบริษัทออนไลน์ที่สะดวก รวดเร็ว พร้อมให้คำปรึกษาครบวงจร เพื่อให้ธุรกิจของคุณเริ่มต้นอย่างถูกต้องและมั่นคง ติดต่อสอบถามบริการเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0925863663 , 021245303 Facebook : Build Me Up Consultant Line : @bmu001

สำหรับคนเพิ่งเริ่มทำธุรกิจ ควรเลือกจดทะเบียนธุรกิจประเภทไหนดี

หากทำคนเดียวและมีความเสี่ยงต่ำ “กิจการเจ้าของคนเดียว” อาจเหมาะสมที่สุดเพราะจัดตั้งง่ายและคล่องตัว แต่หากต้องการความน่าเชื่อถือ วางแผนระดมทุน หรือต้องการจำกัดความรับผิดชอบหนี้สินไว้แค่ในธุรกิจ การเลือกจดทะเบียนเป็น “บริษัทจำกัด” ตั้งแต่แรกเริ่มก็เป็นทางเลือกที่ได้รับความนิยมและปลอดภัยกว่าในระยะยาว

ธุรกิจบริการ จำเป็นต้องจดทะเบียนเป็นบริษัทจำกัดเสมอไปไหม 

ไม่จำเป็นเสมอไป ประเภทธุรกิจตามลักษณะการดำเนินงาน (เช่น ธุรกิจบริการ) และตามกฎหมาย (เช่น บริษัทจำกัด) เป็นคนละส่วนกัน ธุรกิจบริการสามารถเป็นได้ทั้งกิจการเจ้าของคนเดียว ห้างหุ้นส่วน หรือบริษัทก็ได้ การเลือกรูปแบบจดทะเบียนจะขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่น เช่น จำนวนผู้ก่อตั้ง ความต้องการจำกัดความรับผิด และแผนการเติบโต

คำว่า “รับผิดชอบหนี้สินไม่จำกัดจำนวน” มีความหมายว่าอย่างไร 

หมายความว่าหากธุรกิจมีหนี้สินและไม่สามารถชำระได้ เจ้าหนี้มีสิทธิ์ตามกฎหมายที่จะยึดหรืออายัด “ทรัพย์สินส่วนตัว” ของเจ้าของหรือหุ้นส่วนได้ เช่น บ้าน รถยนต์ หรือเงินฝากส่วนตัว เพื่อนำไปชำระหนี้ของกิจการทั้งหมด ซึ่งเป็นความเสี่ยงหลักของกิจการเจ้าของคนเดียวและห้างหุ้นส่วนสามัญ