เมื่อก้าวเข้าสู่การทำธุรกิจในรูปแบบนิติบุคคล เรื่องภาษีคือหัวใจสำคัญที่ผู้ประกอบการทุกคนต้องทำความเข้าใจ โดยเฉพาะฐานภาษีนิติบุคคล เพราะนี่คือตัวเลขตั้งต้นที่จะบอกว่าบริษัทของคุณต้องเสียภาษีเท่าไหร่ หากคำนวณผิดพลาด อาจหมายถึงภาระภาษีที่เพิ่มขึ้นโดยไม่จำเป็น หรือเสี่ยงต่อการถูกตรวจสอบย้อนหลัง วันนี้ Build Me Up Consultant จะมาสรุปเรื่องนี้ให้เข้าใจง่าย จบครบในที่เดียว 

ทำความเข้าใจ “ฐานภาษีคืออะไร” (Tax Base) 

ฐานภาษี คือ มูลค่าที่เป็นตัวตั้งในการคำนวณภาษี สำหรับภาษีเงินได้นิติบุคคล โดยฐานภาษีที่เราใช้กันคือ “กำไรสุทธิทางภาษี” ซึ่งไม่ได้มาจากกำไรที่คุณเห็นในงบการเงินเพียงอย่างเดียว แต่ต้องผ่านการปรับปรุงตามประมวลรัษฎากรเสียก่อน เพื่อให้ได้ตัวเลขที่ถูกต้องตามกฎหมาย ก่อนนำไปคูณกับอัตราภาษีเพื่อหาจำนวนเงินที่ต้องจ่ายจริง 

ฐานภาษีนิติบุคคล คำนวณมาจากไหน

การหาตัวเลขฐานภาษีนิติบุคคล ไม่ใช่แค่เอารายได้ลบค่าใช้จ่ายแล้วจบ แต่มีขั้นตอนการคำนวณ 5 ขั้นตอนหลัก ๆ ที่ต้องทำตามลำดับ ดังนี้ 

1. เริ่มจาก “รายได้รวม” ทั้งหมดของกิจการ 

นำรายได้ทุกช่องทางของบริษัทมารวมกัน ไม่ว่าจะเป็นรายได้จากการขายสินค้า รายได้จากการให้บริการ ดอกเบี้ยรับ หรือกำไรจากการขายทรัพย์สิน ทั้งหมดนี้ถือเป็นรายได้ที่ต้องนำมารวมคำนวณทั้งสิ้น 

2. หัก “ค่าใช้จ่ายทางบัญชี” และต้นทุนขาย 

นำรายได้ตั้ง แล้วหักด้วยต้นทุนขายและค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานต่าง ๆ ตามที่บันทึกไว้ในทางบัญชีจริง เช่น ค่าสินค้า เงินเดือนพนักงาน ค่าเช่าออฟฟิศ และค่าสาธารณูปโภค ฯลฯ 

3. ได้เป็น “กำไรสุทธิทางบัญชี 

ผลลัพธ์จากการนำข้อ 1 ลบข้อ 2 คือ “กำไรสุทธิทางบัญชี” ซึ่งตัวเลขนี้จะปรากฏอยู่ในงบกำไรขาดทุนที่เราเห็นกันทั่วไป แต่นี่ยังไม่ใช่ตัวเลขที่จะนำไปเสียภาษีทันที จะต้องไปต่อที่ข้อถัดไป 

4. “บวกกลับ” รายจ่ายต้องห้ามทางภาษี 

ขั้นตอนนี้สำคัญที่สุด คือการนำรายจ่ายต้องห้ามที่กฎหมายไม่อนุญาตให้หักภาษี มาบวกกลับเข้าไปในกำไรสุทธิทางบัญชี เพื่อปรับปรุงให้เป็นกำไรทางภาษี ตัวอย่างเช่น ค่ารับรองส่วนเกิน รายจ่ายส่วนตัวกรรมการ หรือค่าปรับทางอาญา 

5. ได้ “กำไรสุทธิทางภาษี” (ฐานภาษี)

เมื่อปรับปรุงรายการบวกกลับ (และหักออกรายการที่ได้รับสิทธิพิเศษทางภาษี) เรียบร้อยแล้ว ผลลัพธ์ที่ได้คือ “กำไรสุทธิทางภาษี” ซึ่งตัวเลขนี้คือฐานภาษีนิติบุคคลที่แท้จริง ที่เราจะนำไปคูณกับอัตราภาษีเพื่อคำนวณยอดเงินที่ต้องชำระ

“รายจ่ายต้องห้าม” ตัวแปรสำคัญในการคำนวณฐานภาษี 

สิ่งที่ทำให้ฐานภาษีคือเรื่องที่ซับซ้อนสำหรับหลายธุรกิจ ก็คือ “รายจ่ายต้องห้าม” นี่เอง เพราะเป็นค่าใช้จ่ายที่บริษัทจ่ายเงินออกไปจริง แต่สรรพากรไม่ให้นำมาหักเป็นค่าใช้จ่ายทางภาษี เช่น

• รายจ่ายส่วนตัว : ค่าน้ำมันรถส่วนตัวกรรมการ ค่าเทอมลูกกรรมการ
• รายจ่ายที่พิสูจน์ไม่ได้ : ค่าใช้จ่ายที่ไม่มีใบเสร็จรับเงิน หรือใบเสร็จไม่ถูกต้องตามหลักเกณฑ์
• รายจ่ายที่มีลักษณะเป็นการลงทุน : รายจ่ายเพื่อให้ได้มาซึ่งทรัพย์สิน (ต้องทยอยหักค่าเสื่อมราคาแทน)

การบันทึกบัญชีโดยแยกรายการเหล่านี้ให้ชัดเจนตั้งแต่ต้น จะช่วยให้การปิดงบการเงินปลายปีเป็นเรื่องง่ายและถูกต้องแม่นยำ

อัตราภาษีเงินได้นิติบุคคลในปัจจุบัน (อัปเดตล่าสุด)

เมื่อได้ฐานภาษีนิติบุคคล (กำไรสุทธิทางภาษี) มาแล้ว ให้นำมาคำนวณภาษีตามอัตรา ดังนี้

• นิติบุคคลทั่วไป (Non-SME) : เสียภาษีในอัตรา 20% ของกำไรสุทธิ ตั้งแต่บาทแรก
• นิติบุคคล SME : (ทุนจดทะเบียนไม่เกิน 5 ล้าน + รายได้ไม่เกิน 30 ล้าน) จะได้รับสิทธิยกเว้นและลดหย่อนภาษีแบบขั้นบันได
• กำไร 0 – 300,000 บาท : ยกเว้นภาษี
• กำไร 300,001 – 3,000,000 บาท : เสียภาษี 15%
• กำไร 3,000,001 บาทขึ้นไป : เสียภาษี 20% 

ตัวอย่างวิธีคำนวณภาษีจากฐานภาษีนิติบุคคล 

เพื่อให้เห็นภาพชัดเจน สมมติบริษัท A (เป็น SME) มีผลประกอบการ ดังนี้

• กำไรสุทธิทางบัญชี : 500,000 บาท
• มีรายจ่ายต้องห้าม : (เช่น ค่ารับรองส่วนเกิน) 50,000 บาท

วิธีคำนวณ

หาฐานภาษีนิติบุคคล 500,000 (กำไรทางบัญชี) + 50,000 (บวกกลับรายจ่ายต้องห้าม) = 550,000 บาท

คำนวณภาษีแบบขั้นบันได SME

• 300,000 บาทแรก = 0 บาท
• ส่วนที่เกิน 300,000 (250,000 บาท) x 15% = 37,500 บาท
• ภาษีที่ต้องชำระรวม = 37,500 บาท

วางแผนภาษีให้ถูกต้อง ปรึกษา Build Me Up Consultant 

จะเห็นได้ว่าการคำนวณฐานภาษีนิติบุคคลมีรายละเอียดซับซ้อนกว่าที่คิด โดยเฉพาะเรื่องการปรับปรุงกำไรทางบัญชีให้เป็นกำไรทางภาษี หากทำผิดพลาดอาจเสียภาษีเกินความจำเป็น หรือโดนเบี้ยปรับเงินเพิ่มในภายหลัง

หากคุณต้องการผู้ช่วยมืออาชีพมาดูแลเรื่องนี้ Build Me Up Consultant พร้อมให้บริการรับทำบัญชีครบวงจร เราจะช่วยคุณวางแผนภาษี จัดการเอกสารรายรับ-รายจ่าย และคำนวณภาษีอย่างถูกต้องแม่นยำ ด้วยทีมงานผู้เชี่ยวชาญที่พร้อมให้คำปรึกษา เพื่อให้ธุรกิจของคุณเติบโตได้อย่างมั่นใจและถูกต้องตามกฎหมาย ติดต่อสอบถามบริการเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0925863663 , 021245303 Facebook : Build Me Up Consultant Line : @bmu001

 

FAQs

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับฐานภาษีนิติบุคคล

ถ้าบริษัทขาดทุน ต้องเสียภาษีเงินได้นิติบุคคลหรือไม่

หากคำนวณออกมาแล้วเป็น “ขาดทุนสุทธิทางภาษี” บริษัทไม่ต้องเสียภาษีในปีนั้น และยังสามารถนำผลขาดทุนไปสะสมเพื่อใช้หักออกจากกำไรในปีถัดไปได้นานสูงสุดถึง 5 รอบระยะเวลาบัญชี ซึ่งช่วยลดภาระภาษีในอนาคตได้

ค่าใช้จ่ายที่ไม่มีบิลใบเสร็จ นำมาหักภาษีได้ไหม

ค่าใช้จ่ายที่ไม่มีหลักฐานการจ่ายเงินที่น่าเชื่อถือ หรือพิสูจน์ผู้รับเงินไม่ได้ ถือเป็นรายจ่ายต้องห้ามทางภาษี แม้จะจ่ายเงินออกไปจริง แต่สรรพากรไม่อนุญาตให้นำมาหักลดหย่อนกำไร ต้องนำมาบวกกลับเพื่อคำนวณฐานภาษีใหม่

กำไรเท่าไหร่ถึงจะเริ่มเสียภาษีสำหรับ SME

หากธุรกิจเข้าเกณฑ์ SME (ทุนจดทะเบียนชำระแล้วไม่เกิน 5 ล้านบาท และรายได้รวมไม่เกิน 30 ล้านบาท) จะได้รับยกเว้นภาษีสำหรับ กำไรสุทธิ 300,000 บาทแรก ส่วนกำไรที่เกินจากนั้นจะเริ่มเสียภาษีในอัตรา 15% และ 20% ตามลำดับขั้นบันได